Het West Bugwe Forest Central Reserve is een van de drie overgebleven natuurlijke bossen in Oost-Oeganda. Dit bosreservaat van 3.064 ha herbergt een verscheidenheid aan flora- en faunasoorten. Het is ook een bron van brandstof, voedsel en medicijnen voor veertien dorpen en gemeenschappen eromheen.
Gelegen op de grens tussen Oeganda en Kenia in de provincie Busia, is het bos de afgelopen tien jaar getuige geweest van een scherpe afname van inheemse boomsoorten als gevolg van ontbossing, houtskoolverbranding, het verzamelen van brandhout en landbouw. Toen de inheemse boomsoorten het begaven, namen nieuwe invasieve soorten hun ruimte in, wat leidde tot een afname van de biodiversiteit. Uit gegevens blijkt dat het bos tussen 1989 en 2016 82 procent van de bosbedekking heeft verloren. Dit is schadelijk voor het ecosysteem, maar ook voor gemeenschappen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van het bos.
Een restauratieproject
Een nieuw ecosysteemherstelproject in dit gebied werkt samen met lokale gemeenschappen om inheemse boomsoorten te herstellen en het bos en zijn hulpbronnen te beschermen. In 2020 ondertekende de Uganda Timber Growers Association (UTGA) een samenwerkingsovereenkomst met NFA om 1.000 ha aangetaste boslandschappen in het West Bugwe Central Reserve te herstellen en te beschermen. UTGA is een onafhankelijke vereniging uit de particuliere sector die commerciële houttelers uit heel Oeganda samenbrengt. NFA is de overheidsinstantie die alle centrale bosreservaten in het land beheert.
FSC®-certificering
Dankzij UTGA werd de West Bugwe Central Reserve in 2019 FSC-gecertificeerd als onderdeel van haar groepsprogramma. Certificering garandeert dat het bos op verantwoorde en duurzame wijze wordt beheerd en dat lokale gemeenschappen profiteren van de grondstoffen.
Dankzij het ecosysteemherstelproject zijn in het gedegradeerde landschap inmiddels meer dan 180.000 bomen van zo'n 13 inheemse soorten geplant. Geselecteerd door lokale gemeenschappen op basis van hun geschiktheid voor dit klimaat en gekweekt door UTGA en NFA, omvatten de geplante soorten Khaya Anthrotheca, Prunus Africana en Markhamia lutea om er maar een paar te noemen.
Gebruikmakend van NFA-richtlijnen en geïnspireerd door het beheerplan dat is ontwikkeld en aangepast aan de FSC-standaard, heeft het project leden van de lokale gemeenschap opgeleid om te werken aan het verzorgen, planten, snoeien en onderhouden van bomen.
Hierdoor kon het project niet alleen het bos herstellen, maar ook banen creëren en inkomsten genereren voor de gemeenschap. Zo’n 150 inwoners van nabijgelegen lokale gemeenschappen zijn nu opgeleid om bomen te planten en het bos te beschermen.
Impact van restauratie
Na drie jaar aanplanten zijn UTGA en NFA erin geslaagd het aangetaste bos op een gezond niveau van herstel te brengen met de introductie van nieuwe planten. Door de ontluikende inheemse soorten en de toegenomen bescherming van het bosecosysteem, floreren de flora- en faunasoorten, waaronder bavianen, vogels en apen.
De FSC Ecosystem Services Procedure maakt het voor bossen die onder FSC worden beheerd mogelijk om te kwantificeren en aan te tonen hoe zij waarde toevoegen aan de bossen. In juni 2023 behaalde het West Bugwe Central Forest Reserve zijn FSC Ecosystem Services-claim voor behoud van biodiversiteit, geverifieerd onder UTGA. Ecosysteemdiensten zijn alle diensten die de natuur aan de mens biedt, zoals behoud van biodiversiteit, de opslag en vastlegging van koolstof of vruchtbare bodems. Zodra een onafhankelijke audit een positieve impact bevestigt, kan een bosbeheerder een geverifieerde claim maken op een bepaalde ecosysteemdienst. Deze certificering is een belangrijke mijlpaal voor het project en een bewijs van de impact ervan op duurzaamheid.
Partnerschappen voor bosbehoud en -herstel
De sleutel tot het succes van dit project is dat het is gebaseerd op langdurige samenwerkingen en partnerschappen die het behoud en herstel van bossen ondersteunen. Eén van die samenwerkingsverbanden is die met Pleijsier Bouwgroep B.V., een Nederlands familiebedrijf dat zich specialiseert in de utiliteitsbouw. In 2024 tekenden Pleijsier Bouw, FSC en UTGA een samenwerkingsoverenkomst om het project voor het herstel en behoud van 50 ha bos te ondersteunen voor een periode van 5 jaar.
"In een tijd van enorme uitdagingen op het gebied van klimaat, biodiversiteit, schoon drinkwater en volksgezondheid is het belang van verantwoord bosbeheer steeds duidelijker. Pleijsier Bouw krijgt tijdens de realisatie van bouwprojecten te maken met het feit dat er soms bomen moeten wijken. Om iets terug te doen wil Pleijsier Bouw de komende jaren investeren in zowel Nederlands bos als tropisch bos. We hebben een formule bedacht om een aantal vierkante meters of appartementen te vertalen in een terug investering in de natuur. We vinden het belangrijk om dit zowel in Nederland te doen, als in kwetsbare gebieden verder weg, zoals bijvoorbeeld in het tropisch regenwoud” aldus directeur Robert Pleijsier.
Andere partners voor dit herstelproject zijn het Duitse familiebedrijf Hammerbacher, Danish Forestry Extension (DFE) en Grow For It. Binnen het project is nog ruimte voor partnerschappen voor zo’n 700 ha bosgrond. Mocht uw organisatie hier interesse in hebben, dan kunt u contact opnemen met a.sleurink@nl.fsc.org.
