Onderbouwing ontbreekt
In dertien van de onderzochte projecten werd als alternatief voor gecertificeerd hout een materiaal gekozen met een aanzienlijk hogere milieu-impact. Bij geen van deze projecten werd een levenscyclusanalyse (LCA) gebruikt om de keuze nader te onderbouwen. Er worden te vaak onder algemene noemers als ‘duurzaam’, ‘circulair’ en ‘gerecycled’ producten aangeboden die de milieu-toets niet kunnen doorstaan. Leveranciers komen ermee weg omdat opdrachtgevers niet vragen om een gefundeerde onderbouwing. Een levenscyclusanalyse kan dat sommetje goed maken. Het is zorgelijk dat bijvoorbeeld waterschappen zich nu pas oriënteren hoe LCA’ s te gebruiken in hun materiaalafwegingen.
Wie is verantwoordelijk?
In de onderzochte projecten blijkt dat de weinig kritische houding van opdrachtgevers meerdere oorzaken heeft, die het beste zijn samen te vatten als ‘gebrek aan prioriteit’. Dat is zowel terug te zien bij de borging van de toepassing van FSC-hout als bij materiaalafwegingen in het algemeen. Ben Romein (FSC Nederland): “Het kostenaspect blijkt vaak zwaarder te wegen dan de feitelijke milieu-impact, bijvoorbeeld klimaatschade. Bovendien is vaak onduidelijk wie eindverantwoordelijkheid neemt. Met name gemeenten leggen de materiaalkeuze bij de leverancier, en ontberen vervolgens de kennis om te toetsen of daadwerkelijk een duurzame oplossing gekozen is.”
Maatschappelijke kosten en baten meewegen
FSC Nederland heeft tools ontwikkeld die berekenen wat de positieve effecten zijn van de toepassing van gecertificeerd hout. Zo laat de Bosberekentool zien hoeveel bos wordt beschermd als tropisch FSC-hout wordt gebruikt. Minstens zo belangrijk is om duidelijkheid te verschaffen wat de effecten zijn van de keuze van niet-gecertificeerd hout. De FSC Impactcalculator, ontwikkeld samen met EY, berekent wat in dat geval de mogelijke schade is aan klimaat en biodiversiteit. Liesbeth Gort, directeur van FSC Nederland: “Deze maatschappelijke kosten worden helaas niet doorberekend in de prijs, waardoor niet-gecertificeerd hout en andere materialen met een hoge milieu-impact nog te vaak worden toegepast. Mijn oproep aan opdrachtgevers in de GWW is om veel scherper te toetsen op duurzaamheid. Grijp de kans om ook in je materiaalkeuze een verschil te maken als het gaat om het realiseren van klimaatdoelstellingen.”