De kern van de verordening is dat de verhandelaar (‘operator’) die iets op de EU-markt brengt verantwoordelijk en aansprakelijk is op basis van ‘gepaste zorgvuldigheid’ (due dilligence). FSC-certificering kan een onderdeel zijn van deze due dilligence maar het ontslaat de operator niet van de eigen verantwoordelijkheid. EUDR is één van de (Europese) wetten die van producenten vraagt om verantwoordelijkheid te nemen voor hun supply chain. Een ander voorbeeld is de EU Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), een EU-richtlijn voor verantwoord en duurzaam ondernemen.
De EUDR heeft betrekking op de volgende grondstoffen: soja, rundvlees, palmolie, hout, cacao en koffie. Ook afgeleide producten van deze grondstoffen vallen onder de verordening, zoals chocolade, rubber, meubels en leder. Aan de hand van douanecodes kunnen ondernemingen bepalen of hun product ook aan de eisen uit de wet moet voldoen.
Lees hier meer over de EUDR op de website van de Europese Commissie.
Astrid Ladefoged van de Europese Commissie (Head of Unit F1, Planetary Common Goods, Universal Values & Environmental Security) gaf op het evenement aan dat de tekst die nu van de richtlijn gepubliceerd is, zo goed als de definitieve versie is. Er zullen geen wezenlijke veranderingen meer komen. Ook gaf zij aan dat degene die een product oogst dat onder de richtlijn valt, geolocation kan uploaden in een IT-system. Hier zijn geen ingewikkelde satellietdata voor nodig. Interessant wordt het natuurlijk wanneer goederen van verschillende locaties bij elkaar komen. Denk aan koffie, of zaagsel uit zagerijen. Je mag dan werken met een “geaggregeerde traceerbaarheid” dus een lijst van verschillende locaties waar geoogst is. Dat leidde tot vragen als: Gaat het geen druk opleveren om rondhout te gaan gebruiken in plaats van zaagsel omdat daarvan de geolocatie eenvoudiger te bepalen is?
Sommige bedrijven uitten zorgen over met wie de geolocatie-gegevens gedeeld worden wanneer dit concurrentiegevoelige informatie bevat. De antwoorden op deze en andere vragen zullen de komende maanden duidelijk moeten worden.
Andere sprekers behandelde de verschillende methoden van locatiebepaling, zoals Jade Saunders, Executive Director van World Forest ID en Irene Benito Rodríguez, van satellietsysteem Planet. Isotopenonderzoek is voor bomen een bekende methode. Die staan zodanig lang op één plek dat isotopenonderzoek zinvol is. Maar bijvoorbeeld voor soja, dat misschien wel tweemaal per jaar geoogst wordt, werkt dat niet. Ook lopen er pilots met foto’s, bij het oogsten en in de zagerij, die al 98% zekerheid op identificatie geven.
Tot slot werd er met een mondiale blik gekeken naar deze ontwikkelingen door onder meer Alexandra Benjamin, van FERN, Gert van der Bijl van Solidaridad en Escipion Joaquin Oliveira Gomez van OACPS (Organisation of African, Caribbean and Pacific States ). Zij bepleitten onder meer om de kosten voor bijvoorbeeld monitoring niet neer te leggen bij de uiteindelijke oogster/ boer- farmer. Ook is aandacht voor kleine ondernemers (smallholders) van belang. Een risico is dat diegenen die niet kunnen voldoen aan de wet gaan leveren aan landen buiten de EU en alleen de kapitaalkrachtigere bedrijven aan de EU-richtlijnen kunnen voldoen.
De aanwezigen uit de houthandel kwamen tot de conclusie dat er sectoren zijn voor wie de uitdagingen vele malen groter zijn. De houtsector heeft al ervaring met de EUTR én handelt vaak in een minder geaggregeerd product.